Karın ağrısı (Abdominal Pain): Nedenleri ve Teşhisi
Karın ağrısı nedir?
Karın ağrısı, göğüs kafesi (toraks) ve leğen kemiği (pelvis) bölgesi arasında oluşan ağrıdır. Her yaşta görülebilir. Latincede “Abdominal Pain” olarak bilinir.
Karın ağrısı tek başına bir hastalık değildir. Ağrıya neden olan hastalıklar çok geniş bir yelpaze halinde sıralanabilir.
Bu hastalıklar çok basit bir durum olduğu gibi; örneğin grip, yemek zehirlenmesi, aynı zamanda çok ciddi ve tehlikeli durumlar da olabilir.
Karın ağrılarının çok farklı çeşitleri vardır; örneğin kramp gibi, keskin, acılı, bıçak saplanması gibi, ezme, sıkıştırma vb. Belirli bir karın içi organdan kaynaklanan ağrı, lokalize karın ağrısı olarak adlandırılır. Lokalize ağrısının en yaygın nedeni mide ülseridir (Peptik Ülser). Kramp tarzında oluşan ağrılar genelde kabızlık, ishal, şişkinlik veya gaz ile ilişkili olabilir.
Kadınlarda adet (regl), düşük (abortus) ya da kadın üreme organlarında oluşan komplikasyonlar ile ilişkili olabilir. Bu ağrı gelir ve gider ve tamamen tedavi olmadan giderilemez.
Kolik tarzında oluşan ağrı, safra ve böbrek taşı gibi daha ağır durumların bir göstergesidir. Bu gibi durumlarda ağrı ani bir şekilde ortaya çıkar ve şiddetli kas spazmı gibi hissedilebilir.
Tedavi aşamasında önemli olan doğru tanıyı doğru zamanda koymaktır.
Dr. Ertan BEYATLI
Karın ağrısının nedenleri
Karnın farklı bölgelerindeki ağrılar, o bölgeye özel organların hastalıklarının belirtisi olabiliyor. Sebepler şöyledir:
- Sindirim sistemi bozuklukları (mide, barsak, safra yolları, karaciğer, dalak, pankreas)
- üriner sistem (böbrek taşları, idrar yolları enfeksiyonu İYE)
- kadın ve erkek üreme organlarının hastalıkları
- şeker hastalığı
- böbrek üstü bezi (adrenal gland) hastalıkları
- kadınlarda adet sancıları (regl dönemleri)
- bazı kan hastalıkları
- kurşun ve morfin gibi maddelerin zehirlenmeleri
- zona gibi hastalıklar
Karın organları dışında, akciğerde oluşan iltihapları, kalp krizleri ve kaburga kırıkları karın ağrısı yaratabiliyor.
Sindirim sistemini etkileyen aşağıdaki sebepler de karın ağrısı nedeni olabilir;
- Gastroözofageal reflü hastalığı ( GÖRH )
- İrritabl barsak sendromu (İBS)
- Crohn hastalığı (bir enflamatuar barsak hastalığıdır )
- Laktoz intoleransı – Çölyak hastalığı ( süt ve süt ürünlerinde bulunan şekerin sindirilememesi)
Karın ağrısının yerine göre nedenleri
Anatomik olarak karın bölgesi 9 bölgeden oluşur. İki yatay ve iki dikey çizgi ile karnı dokuz bölgeye ayırabiliriz. Bu bölgelerin önemi ise karın içi organlara tekabül etmesi ve sık görülen hastalıklar hakkında ön bilgi vermesidir. Bu bölgelere tıp dilinde farklı adlar verilir:
- Sağ Üst Kadran
- Sağ Alt Kadran
- Sol Üst Kadran
- Sol Alt Kadran
- Mide bölgesi (Epigastrik Bölge, Epigastrium)
- Göbek bölgesi (Umbilikal bölge, umblicus)
- Suprapubik bölge
- Sağ Parakolik bölge
- Sol Parakolik bölge
Anatomik bölgelere göre karın ağrısının sık görülen nedenleri. © 2019 Dr.Ertan BEYATLI
Yaygın Karın ağrısı nedenleri
- Apandisit (apendiksin iltihabı)
- Crohn hastalığı
- Travmatik yaralanma
- İrritabl bağırsak sendromu
- İdrar yolu enfeksiyonu
- Grip
Alt Kadran Karın ağrısı nedenleri
- Apandisit
- Bağırsak tıkanıklığı
- Kadınlarda: Şiddetli regl ağrı (dismenore), Yumurtalık kistleri, Düşük (abortus), Miyom, Endometriyozis, Pelvik inflamatuar hastalık (PİD), Dış (ektopik) gebelik
Üst Kadran Karın ağrısı nedenleri
- Safra kesesi taşları
- Kalp krizi
- Hepatit (karaciğer iltihabı)
- Zatürree
Göbek Ağrısı (Umbilicus)
- Göbek Fıtığı (Umbilikal Herni)
- Erken Apandisit
- Mide Ülseri
- Gastroenterit
- Üremi (kandaki atık ürünlerin toplanması)
- İBH (Crohn, Ülseratif kolit)
- Pankreatit
Sol alt kadran ağrısı
- Kabızlık
- İBS
- İBH
- Kanser (Kolon kanseri)
- Kasık fıtığı (İnguinal herni)
- Böbrek enfeksiyonu
- Kadın hastalıkları
Sol üst kadran ağrısı
- Büyümüş dalak
- Gastrit
- Mide Ülseri
- Dışkı impaksiyonu (atılamayan sertleşmiş dışkı)
- Fonksiyonel dispepsi
- Böbrek enfeksiyonu
- Kalp krizi
- Kanser
Sağ alt kadran ağrısı
- Apandisit
- Kasık fıtığı
- İBH
- Kabızlık
- Kadın hastalıkları
- Böbrek enfeksiyonu
- Kanser
- Grip
Sağ üst kadran ağrısı
- Safra Kesesi Taşı (Kolelitiyazis)
- Hepatit
- Mide ve oniki parmak (Duodenum) Ülseri
- Zatürree (Pnömoni)
- Apandisit
Bebeklerde Karın Ağrısı
Bebeklerde karın ağrısı, birçok farklı sebepten kaynaklanabilir. Yenidoğanlarda en sık rastlanan nedenler gaz sancıları veya sindirim sistemi sorunlarıdır. Ayrıca, emzirme sırasında veya sonrasında geçici karın ağrıları yaşanabilir.
Çocuklarda Karın Ağrısı
Çocuklarda genelde enfeksiyonlar, kabızlık, idrar yolları enfeksiyonları, bağırsak problemleri, gıda intoleransları, aşırı gaz oluşumu ve stres nedeniyle karın ağrıları görülebilir.
Bu gibi durumlarda altta yatan nedenin tespit etmek için bir pediatrist veya çocuk doktoruna muayene olunmalıdır. Kan testleri, idrar ve dışkı testleri, karın filmi (röntgen), karın ultrasonu yapılabilir. Bazı durumlarda Basit testlerle nedeni endoskopi yapılması gerekebilir.
Gebelikte Karın Ağrısı
Gebelikte karın ağrısının birçok farklı nedeni olabilir. Erken dönem karın ağrıları, rahim büyümesi, rahim kasılmaları, bağ dokusu gerilmeleri veya sindirim sorunları gibi nedenler olabilir. İleri dönemlerde, rahim baskısı, ligament gevşemesi ve bebeğin pozisyonundan kaynaklanan karın ağrıları görülebilir.
Dikkat edilmesi gereken husus ise, şiddetli veya sürekli devam eden karın ağrıları, özellikle bu duruma kanama eşlik ediyorsa, bu gibi ağrılar ciddi sorunların göstergesi olabilir. Bu durumlarda derhal uzman doktor tarafından muayene olunmalıdır.
DOKTORA NE ZAMAN GİDİLMELİ?
Hafif karın ağrıları kendiliğinden geçebilir. Fakat şiddetli ve dayanılamayacak düzeyde hissedilen karın ağrılarında zaman kaybetmeden doktora gidilmelidir.
Travma (kaza sonrası), göğüste meydana gelen basınç veya ağrı, kıvrandıran ağrılar, geçmeyen bulantı, dışkıda kan gelmesi, nefes darlığı, deri veya gözler de sararma, karında şişme gibi belirtiler yaşıyorsanız mutlaka doktora gitmelisiniz.
KARIN AĞRISI TEDAVİSİ
Karın ağrısı, altta yatan nedenine göre tedavi edilmelidir. Enflamasyon, reflü veya ülser ilaçla, enfeksiyonlar antibiyotikle, bazı yiyeceklerin veya içeceklerin neden olduğu karın ağrıları ise kişisel davranış değişiklikleriyle tedavi edilir.
Apandisit ve fıtık gibi bazı durumlarda, spesifik bir tanıyı dışlamak veya onaylamak için kan, idrar ve dışkı örneklerinin alınması, USG ve BT taraması ve endoskopi ve/veya kolonoskopi gibi tanısal testler gerekebilir. Bu testler sonucunda ise tedavi için cerrahi önerilebilir.