Divertikül Hastalığı

Kolon Divertikülü, basitçe barsak duvarının fıtıklaşması anlamına gelir. Barsak duvarında kesecikler veya baloncuklar oluşur. Fıtıklaşmaya neden olan basıncın barsağın içerisinden veya dışarısından olmasıyla ilgilidir. Latincesi Diverticula dir.

Divertikül Çeşitleri

• İtme (Pushing) Divertikül. Barsak içi basınç artışından dolayı oluşur örneğin kabızlık.
• Çekme (Pulling) Divertikül. Dışarıdan uygulanan çekim gücü ile oluşur.

Kolon Divertiküllerin duvar yapısı dikkate alınarak yapılan sınıflamada da ise iki ana gurup altında sınıflanmaktadır:

• Gerçek Divertikül. Barsak duvarının tamamının fıtıklaşması.
• Yalancı Divertikül. Barsak duvarının bir kısmının fıtıklaşması.

Divertiküllerin Belirtileri Nelerdir?

Çoğu divertiküller sessiz ve ağrısız olduğundan teşhis edilemez. Hastaların %30’unda ise:

• karın ağrısı
• kabızlık
• karında şişkinlik
• Komplikasyon. Divertiküllerin iltihaplanması durumlarda ise (Divertikülit = Diverticulatis) aşırı karın ağrısı (akut batın), makattan kan gelmesi, ishal ve ateş olabilir. Divertikül delindiğinde ise barsak içeriği karın boşluğuna boşalır ve akut peritonit tablosu gelişir. Bu durumu hayati tehlikesi vardır.

Meckel Divertikülü ince ve kalın barsağın buluştuğu bölgeye yakın bir yerde olduğundan sık sık Apandisit hastalığı ile karıştırılır ve yanlış tanı ve tedaviye neden olur.

Kalın barsakta oluşan çok sayıdaki divertiküler hastalığa da Divertikülosis Coli adı verilir.

Divertikül Nasıl Anlaşılır?

Çoğu divertikül tesadüfen teşhis edilir. Karın ultrasonu, tomografi veya MR filmlerinde, Kolonoskopi ve endoskopi esnasında, baryumlu kolon grafilerinde ortaya çıkar.

Kolonoskopide görülen Diverticulosis Coli, Op.Dr.Ertan BEYATLI/2014

Divertikülün tedavisi nedir?

Çoğu Kolon Divertikülü belirti yapmadığından dolayı tedavi gerektirmez ve sadece takip edilmesi yeterlidir. Ancak şikayetlere neden olan iltihabi divertiküller uygun antibiyotiklerle tedavi edilir. Cerrahi müdahale aşağıdaki durumlarda yapılır:

• medikal tedaviye yanıt vermeyen divertikülitler
• divertikülün delinmesi veya komşu organlara fistülize olması
• divertikül içerisinden kaynaklanan aşırı kanamalar
• çok sayıda divertikülün olması

Kolon Divertikülü için Cerrahi Tedavi

Cerrahi müdahale esnasında 1-3 adet olan divertiküller tek tek çıkartılır ve geriye kalan barsak onarılır (divertikülektomi = Wedge rezeksiyonu ve primer sütür). Çok sayıda olan divertiküllerde (divertikulosis Coli) ise barsağın belli bir bölümü tamamen çıkartılır ve geriye kalan sağlam barsak kısmı uç-uca dikilir (rezeksiyon+anastomoz)

Meckel Divertikülü Hastalığı

Meckel divertikülü, vitellointestinal kanalın kalıcı bir kalıntısıdır ve insanların yaklaşık yüzde 2’sinde mevcuttur. İnce barsağın son kısmında (İleumun antimezenterik tarafında) bulunur. Genellikle ileoçekal kapaktan 60 cm uzaklıkta ve klasik olarak 5 cm uzunluğundadır. Meckel divertikülü tüm üç kat bağırsak duvarı ve kendi kan kaynağı var.

Bu nedenle tıkanma ve iltihaplanmaya karşı savunmasızdır. Apandisit şüphesi nedeniyle ameliyat sırasında normal bir apandis bulunduğunda, Meckel özellikle serbest sıvı veya iltihap varsa, aranmalıdır

Meckel divertikülünün özellikleri

• Vitellointestinal kanal kalıntısı
• Hastaların yüzde 2’sinde 2 inç (5 cm uzunluğunda) oluşur,
• İleoçekal kapaktan 2 fit (60 cm),
• içerisinde %20 heterotopik epitel bulunur
• şüpheli apandisit ameliyatlarında, apandis normal bulunduğunda Meckel aranmalıdır
• Ameliyat sırasında tesadüfen bir Meckel bulunursa, bırakılabilir, ağzı geniş olması ve kalınlaşmaması şartıyla
• ektopik mide mukozası içerdiği takdirde gastrointestinal kanama kaynağı olabilir

Vakaların yaklaşık yüzde 20’sinde, Meckel divertikülü mide mukozası, kolonik heterotopik epitel içerir, veya pankreas dokusu. Meckel klinik olarak aşağıdaki şekillerde ortaya çıkabilir:

• Kanama. Mide mukozası varsa peptik ülser olarak ağrısız bordo rektal kanama şeklinde ortaya çıkabilir ve mevcut olabilir veya melaena. Mide, duodenum ve kolon temizlenirse endoskopi, teknetyum-99m ile radyoizotop taraması Meckeli gösterebilir.
• Divertikülit. Meckel divertiküliti apandisite benzer, ancak perforasyon meydana gelirse perfore duodenal ülsere benzeyebilir.
• İntususepsiyon. Meckel, ileoileal veya ileokolik intussusepsiyon.
• Kronik ülser. Ağrı göbek çevresinde hissedilir. divertikül bölgesi orta bağırsak kökenlidir.
• Bağırsak tıkanıklığı. Divertikülün tepesi ve göbek deliği arasında bir bant (ayrıca vitellointestinal kanal) doğrudan veya volvulus şeklinde tıkanıklık yapabilir.
• Perforasyon.

Meckel’in büyük çoğunluğu belirtisizdir (asemptomatik). Karın ameliyatı sırasında Meckel bulunduğunda, ağzı geniş ve kalınlaşmamış olması koşuluyla güvenle yalnız bırakılabilir. Ne zaman şüphe var, rezeke edilebilir. Meckel divertikülü kasık (inguinal herni) veya kasıkaltı (femoral herni) fıtıkların içinde bulunabilir (Littre fıtığı).

Meckel divertikülektomi

Geniş tabanlı bir Meckel divertikülü kesilmemelidir çünkü darlık ve geride heterotopik epitel bırakma riski vardır. Divertikülü rezeke ederek basitçe eksize etmek daha güvenlidir. Geniş tabanlı divertiküllerde segmenter bağırsak rezeksiyonu ve ardından bir anastomoz yapmak daha güvenlidir.