Ödem nedir ve nasıl oluşur? Tedavi Seçenekleri nedir?
Ödem özellikle deride sıvı toplanmasına bağlı bir şişliktir. Bu durum genellikle bacaklarınızda , ayak bileklerinde veya ayaklarda görülür. Ancak, ellerinizde, yüzünüzde veya vücudun herhangi bir yerinde de olabilir ⊕
Çoğu zaman bu gibi sözler duyarsınız; kolumda ödem oluştu, ayaklarımda şişlik var, filmlerde ödem görüldü, karında ödem toplandı, parmaklarımda ödem gelişti, vb. Evet tahmin edeceğiniz gibi bu makalemin konusu “Ödem” 🙂
Gelin bakalım bu durum neyin nesidir, sebepleri nedir ve bu duruma nasıl yaklaşmamız gerekiyor.
Ödem neden olur?
Birçok farklı türü ve nedeni vardır ve bu genellikle başka bir durumun belirtisidir.
- Hastalıklar. Neden olabilecek ciddi hastalıklar şunlardır:
- İlaçlar. Bazı hastalıklar için yazılan ilaçlar ödemin oluşmasına neden olabilir:
- Yüksek tansiyon (Hipertansiyon) – Anti-hipertansif ilaçlar
- Şeker hastalığı (diyabet)
- Ağrı – Ağrı kesiciler, analjezik
- iltihap – anti-inflamatuvar ilaçlar
- Diğer nedenler.
- Damar hasarı, bacakta varikoz venler veya pelvik varisleri gibi
- Lenf hasarı, lenf nodların çıkartılmasında oluşan Lenfödem gibi
- Diyet, fazla tuz (Sodyum Na) içeren diyetler
- Hareketsizlik, uzun süre oturmak veya ayakta durmak gibi
Ödem Belirtileri nelerdir?
Belirtiler altta yatan nedene bağlıdır, ancak şişme, gerginlik ve ağrı yaygındır.
Hastalarda şunları görebilir:
Bu fotoğrafta parmakla basıldıktan sonra ayakta oluşan çukurluk görülmektedir. Bunun tıbbi adı “Pitting Ödem” dir.
- şiş, gerilmiş ve parlak cilt
- Birkaç saniye basıldıktan sonra çukuru tutan cilt (pitting ödem)
- ayak bileklerinin, yüzün veya gözlerin şişliği
- ağrıyan vücut parçaları ve sert eklemler
- kilo alımı veya kaybı
- dolgun el ve boyun damarları
- yüksek nabız ve kan basıncı
- baş ağrısı
- karın ağrısı
- bağırsak alışkanlıklarında değişiklikler (kabızlık veya ishal)
- mide bulantısı ve kusma
- karışıklık ve uyuşukluk
- görsel anormallikler
Belirtiler altta yatan nedene, ödemin tipine ve bulunduğu yere bağlıdır.
Ödeminin Çeşitleri
Pek çok ödem türü vardır. Her biri bir dizi başka sağlık durumunu gösterebilir. İşte bazı türler.
Dış ödem (Periferik ödem)
En yaygın şeklidir. Bu ayak bileklerini, bacakları, elleri ve kolları etkiler. Belirtiler arasında şişlik ve vücudun bir bölümünü hareket ettirme zorluğu sayılabilir.
Akciğer ödemi (Pulmoner Ödem)
Akciğerlerde aşırı sıvı birikmesi, solunumu zorlaştırır. Bu, konjestif kalp yetmezliği veya akut akciğer hasarından kaynaklanabilir. Ciddi bir durumdur, tıbbi bir acil durum olabilir ve solunum yetmezliğine ve ölüme neden olabilir.
Beyin ödemi (Serebral ödem)
Bu beyinde meydana gelir. Birçoğu potansiyel olarak hayati tehlike içeren çeşitli nedenlerle olabilir. Belirtileri baş ağrısı, boyun ağrısı veya tutukluk, tamamen veya kısmi görme kaybı, bilinç veya zihinsel durumdaki değişiklikler, bulantı, kusma ve baş dönmesidir.
Göz dibi ödemi (Maküler ödem)
Bu, diyabetik retinopatinin ciddi bir komplikasyonudur. Şişlik, gözün detaylı ve merkezi görmeyi sağlayan kısmı makülada meydana gelir. Kişi, merkezi görüşlerinde ve renkleri nasıl gördüğünde değişiklikler olduğunu fark edebilir.
Ödem başka yerlerde de ortaya çıkabilir, ancak yukarıda belirtilenler en yaygın olanlarıdır. Birçok ciddi sağlık koşullarından birini gösterebilir.
√ Herhangi bir şişlikten endişe duyuyorsanız bir doktora danışmanız önemlidir.
ne zaman yardım almalıyım?
Hamilelik sırasında aniden ödem gelişirse, hemen doktorunuzu arayın. Bu bir komplikasyon belirtisi olabilir. (Preeklampsi, Eklampsi)
Nefes almakta zorlanıyorsanız daima acil yardım isteyin. Akciğer boşluklarının sıvı ile dolduğu ciddi bir tıbbi durum olan akciğer ödemi belirtisi olabilir.
Ödem nasıl tedavi edilir?
Önce nedeni tespit edilmelidir çünkü tedavi nedene bağlı olarak değişir. Geçici ödem, tuz alımınızı azaltıp otururken bacaklarınızı yukarıda tutarak sık sık iyileştirilebilir.
Evde tedavi
Deneyebileceğiniz birkaç şey var:
- Paketlenmiş ve işlenmiş tuzu yüksek olan yiyeceklerden kaçınarak, çok çeşitli sağlıklı yiyecekleri yiyin.
- Hareketsizlik nedeniyle şişmeyi önlemeye yardımcı olacak ılımlı bir egzersiz yapın.
- Tütün ve alkolden uzak durun.
- Destek çorapları giyin.
- Akupunktur veya masaj deneyin.
- şişen bölgeyi yüksekte tutmak (Elevasyon)
- Tansiyonu düşürebilen ve varisli damarlar ve zayıf damar fonksiyonu ile ilgili ödemleri hafifletmeye yardımcı olan üzüm çekirdeği ekstresi kullanın.
Tıbbi tedavi
Belirli koşullar veya durumlar için alabileceğiniz bazı öneriler:
- Gebelik. Önemli miktarda sıvı toplanması tehlikeli olabilir ve doğru şekilde teşhis edilmesi gerekir.
- Kalp yetmezliği. Diüretikler , kalp fonksiyonlarını iyileştiren diğer ilaçlarla birlikte kullanılabilir.
- Siroz. Tüm alkolü ortadan kaldırmak, tuzu azaltmak ve diüretik kullanmak semptomları iyileştirebilir.
- Lenfödem. Diüretikler erken başlangıçta yardımcı olabilir. Kompresyon çorapları veya manşonları da faydalı olabilir.
- İlaca bağlı. Diüretikler bu durumlarda işe yaramaz. İlacınızın değiştirilmesi veya kesilmesi gerekebilir.
Ödemeniz aniden geliştiyse, kötüleşiyorsa, ağrılıysa, yeniyse veya göğüs ağrısı ya da nefes darlığı ile ilişkiliyse derhal tıbbi yardım alın.
Ödem önlenebilir mi?
Ödemi önlemek için mümkün olduğunca:
- fiziksel olarak aktif kalın
- diyetinizde aşırı tuzdan (Sodyum Na) kaçının
- ödeme neden olan herhangi bir koşulla ilgili doktorunuzun emirlerine uyun
Yararlanan Kaynak: Healthline Çeviri ve Hazırlayan: Ertan BEYATLI, MD, PhD